بخش عمده ای از آلودگی هوا در ایران توسط وسایل نقلیه مانند خودرو ها تولید می شود که در شهر تهران تا ۷۰ درصد این آلودگی سهم آن ها می باشد،

باقی مانده این آلودگی ها نیز نتیجه فعالیت نیروگاه ها، صنایع، و مراکز تجاری، اداری و مسکونی می باشد.

آلاینده هایی که نقش به سزایی در آلودگی هوا دارند، عبارتند از ذرات معلق کمتر از ۲٫۵ میکرون، گاز co2، دی اکسید کربن و غیره، که این آلاینده ها می توانند موجب افزایش عفونت های ریوی شوند.

برای تصفیه هوای اماکن مسقف با کاربری خانگی، اداری، بیمارستانی و غیره می توان از دستگاه های تصفیه هوا استفاده کرد.

دستگاه تصفیه کننده هوا متناسب با طراحی و ساخت، شامل چند مرحله فیلتر می باشد که قادر به حذف انواع آلاینده ها، بوی بد، ویروس ها و باکتری ها و به طور کلی هرگونه ذرات معلق تا دقت ۰٫۱ میکرون می باشد.

استفاده از دستگاه های تصفیه هوای خانگی می تواند تا حدود زیادی ابتلا به بیماری های قلب، عروق، حساسیت های فصلی ناشی از ذرات معلق و گرده درختان و بیماری های تنفسی نظیر آسم و تنگی نفس را کاهش دهد.

به عنوان مثال برای تصفیه هوای فضاهایی با زیربنای ۲۰ الی ۳۰۰ متر مربع با توجه به نوع مدل، اکثر دستگاه های تصفیه هوای خانگی مناسب هستند.

در زندگی امروزه با توجه به حجم بالای آلودگی به خصوص در کلانشهر ها، استفاده از دستگاه تصفیه هوا دیگر کالای لوکس نیست و یک نیاز ضروری به شمار می رود.

پیش از تشریح نحوه عملکرد و مزایای استفاده از دستگاه تصفیه هوا می خواهیم درباره انواع دستگاه تصفیه هوا، فیلتر های بکار رفته در آن و

اهمیت تاثیر هوای تمیز برسلامتی انسان همچنین کیفیت هوای حال حاضر کشورمان توضیح می دهیم.

ضرورت استفاده از دستگاه تصفیه هوا

آیا می دانید روزانه بیش از دو قاشق ذرات آلوده موجود در هوا را تنفس می کنیم؟

تنفس یک کودک در هوای آلوده، معادل ۴ نخ سیگار می باشد.

آیا می دانید ریزترین این ذرات آلوده، خطرناک ترین، آن ها نیز می باشند؟

دانشمندان و متخصصان تنفسی بر این باورند که استفاده از دستگاه های تصفیه هوا برای کلیه کسانی که در مناطق و شهرهای آلوده مانند تهران زندگی می کنند،

ضرورت دارد و همچنین برای کودکان، نوجوانان، افراد مسن، بیماران قلبی و بانوانی که باردار هستند، استفاده از دستگاه های تصفیه هوا بسیار سودمند است.

طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت، هوای محیط های بسته، می تواند تا ۵ برابر آلوده تر از محیط های خارجی باشد.

تاثیر آلودگی هوا بر بدن انسان

بسیاری از بیماری های رایج که حتی در مواردی باعث مرگ زودرس انسان ها می شود ناشی از استنشاق هوای آلوده است.

نکات خرید دستگاه تصفیه هوای خانگی

برخی از نکات مهم در خرید دستگاه تصفیه هوا شامل موارد زیر است:

1. فیلترهای تعبیه شده دستگاه تصفیه هوا
2. امکانات تکنولوژیکی
3. اثر بخشی سیستم تصفیه هوای خانگی
4. مساحت زیر بنا و مقدار فضای تحت پوشش
5. طراحی و زیبایی دستگاه تصفیه هوا
6. قیمت دستگاه
7. طراحی متناسب با اقلیم
8. عملکرد دستگاه
9. میزان آلودگی صوتی
10. میزان مصرف انرژی
11. خدمات پس از فروش

معرفی انواع دستگاه تصفیه هوا

توسط تکنولوژی فیلترینگ کار می کنند، دارای انواع گوناگونی می باشند که در ادامه به مهمترین آن ها اشاره شده است.

 دستگاه تصفیه هوای رومیزی

وزن سبک در ابعاد کوچک و متوسط ارائه می شوند و به همین دلیل مناسب استفاده در محیط هایی با متراژ کم همچون اتاق خواب ها می باشند.

دستگاه تصفیه کننده هوا رومیزی معمولاً دارای ۳ مرحله فیلتراسون است.

دستگاه تصفیه هوای ایستاده

سایز بزرگتری نسبت به نوع رومیزی دارند، در این دستگاه ها ممکن است از تعداد مراحل بیشتری فیلتراسیون استفاده شود.

دستگاه تصفیه هوای همراه

دارای قابلیت حمل بر روی گردن می باشند و وزن آن ها بسیار سبک است.

این دستگاه ها توسط فرآیند جذب یون ها عمل تصفیه هوا را انجام می دهند.

دستگاه تصفیه کننده هوای همراه، مناسب برای استفاده افرادی است که در هوای آلوده مجبور به بیرون رفتن از منزل می باشند.

دستگاه تصفیه هوای اتومبیل

همان طور که از نام این دستگاه تصفیه کننده هوا مشخص است برای استفاده در اتومبیل طراحی شده است.

برای فعالیت دستگاه تصفیه کننده هوا کافی است، آن را به فندک ماشین وصل کنید و یا در مواردی امکان استفاده از باطری قلمی هم در آن تعبیه شده است.

دستگاه تصفیه کننده هوای اتومبیل، نباید در معرض تابش مستقیم آفتاب و یا حرارت قرار گیرد.

انواع فیلتراسیون دستگاه تصفیه هوا

فیلتراسیون هوا عمدتاً به دو شکل انجام می شود که شامل موارد زیر می باشد:

• فیلتراسیون فعال

در فیلتراسیون فعال (Active)، فرایند با یونیزه کردن آلاینده ها انجام می شود.

در این دستگاه ها نیاز به تعویض فیلتر نمی باشد، ولی نکته مهم این است که در فیلتراسیون فعال گاز ازن تولید می شود،

که افزایش غلظت گاز ازن در محیط موجب گلو درد، درد قفسه سینه و سرفه می گردد.

• فیلتراسیون غیر فعال

در فیلتراسیون غیر فعال (Passive)، با مکش هوا به درون دستگاه و عبور از فیلتر های مختلف، هوا تصفیه شده و از جهت مخالف دستگاه خارج می شود.

مراحل فیلتراسیون دستگاه تصفیه هوای کووی

پیش فیلتر دستگاه تصفیه هوا (فیلتراسیون اولیه)

در مرحله فیلتراسیون اولیه ذرات جامد بزرگ موجود در هوا نظیر گرد و غبار، پرز فرش و موی حیوانات جذب فیلتر می شوند، این فیلتر قابل شستشو می باشد.

شایان ذکر است، انتخاب پیش فیلتر با کیفیت، عمر فیلتر کربن و هپا را افزایش می دهد.

فیلتر ثانویه دستگاه تصفیه هوا (پیش فیلتر)

عملکرد این فیلتر نیز همانند فیلتر اولیه می باشد، با این تفاوت که قادر به حذف گرد و غبار با دقت بیشتری است، این فیلتر قابلیت شستشو نیز دارد.

فیلتر کربن فعال دستگاه تصفیه هوا (اکتیو)

کربن دارای قابلیت واکنش با اکسیژن می باشد و پس از واکنش، کربن به همراه اکسیژن که کربن اکتیو نام دارد، حاصل می شود.

فیلتر کربن فعال به عنوان جاذب ترین فیلتر شناخته می شود، زیرا توانایی حذف ۳۰۰۰ نوع از ترکیبات مضر گازی را دارا می باشد، همچنین فیلتر کربن فعال موجب بازگشت دوباره آلاینده به هوا نمی شوند.

در دستگاه های تصفیه هوا با سطح تماس بسیار بالا، گازهای مضر نظیر فرمالدئید، H2S و NH3 توسط فیلتر کربن فعال حذف می شود، علاوه بر این فیلتر اکتیو در جذب انواع بو ها و آلاینده ها همچون بوی سیگار،

مواد شیمیایی و اسپری ها بسیار موثر می باشد. از نقاط ضعف فیلتر کربن فعال می توان به عدم توانایی در جذب گرد و غبار اشاره نمود.

فیلتر ضد عفونی کننده دستگاه تصفیه هوا

فیلترکربن اکتیو یا ضد عفونی کننده در دستگاه تصفیه کننده هوا برای حذف عوامل شیمیایی مضر و بوی نامطبوع نظیر بوی سیگار و انواع گازهای سمی مانند دی اکسید سولفور، دی اکسید کربن، منو اکسید کربن و غیره استفاده می شود.

فیلتر هپا تصفیه هوا

هپا به عنوان مهم ترین مرحله فیلتراسیون دستگاه های تصفیه هوای خانگی بشمار می رود.

از این فیلتر در مقیاس های بزرگتر برای اماکن بهداشتی و درمانی که نیاز به تصفیه هوا با دقت بالا می باشد، استفاده می شود.

وجود فیلتر Hepa در دستگاه تصفیه کننده هوا به معنی حذف ذرات با راندمان بالا می باشد، جنس این فیلتر از مواد گیاهی است

و با دقت بسیار بالا قادر به حذف آلاینده های میکروبیولوژی، باکتری ها، ویروس ها، عوامل آلرژی زا نظیر گرده گیاهان، قارچ و کپک می باشد

و به طور کلی قادر به حذف هرگونه ذرات معلق تا ۹۸ درصد می باشد.

دقت فیلتر هپا در دستگاه های تصفیه هوای خانگی معمولاً در محدوده ۰٫۱ میکرون است و به ذرات معلق بزرگتر از این سایز اجازه عبور نمی دهد.

با عبور جریان هوا از فیلتر هپا، ذرات معلق درون فیلتر گرفتار می شوند، همین امر موجب پاکی و شفافیت هوا می شود.

میزان عملکرد هپا وابسته به ضخامت فیلتر و قطر فایبر های تشکیل دهنده آن می باشد.

این فیلتر دارای رده بندی های مختلفی است که هر رده از آن دارای کیفیت متفاوتی می باشد.

از مزایای فیلتر هپا، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. محافظت در برابر ویروس ها
2. ضد آلرژی
3. کاهش حملات آسمی و تنفسی
4. عدم بازگشت ذرات جذب شده به هوا

هر تکنولوژی در کنار مزایایی که دارد، دارای نقاط ضعف نیز می باشد، از نقاط ضعف فیلتر هپا، علاوه بر ناتوانی در جذب ویروس های بسیار ریز می توان به جذب نکردن بو و دود سیگار نیز اشاره نمود.

لامپ مولد اشعه ماوراء بنفش دستگاه تصفیه هوا

لامپ UV در دستگاه تصفیه هوا، با تابش مستقیم اشعه ماوراء بنفش که خاصیت ضد عفونی کنندگی دارد، موجب نابودی باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها می شود.

ویروس ها را تا ۶٫ ۹۷ درصد جذب می کند و با طول موج ۲۵۴ میلی متر می تواند باکتری ها را به طور موثری نابود سازد.

مهم ترین مزیت آن، حذف میکرو ارگانیسم ها می باشد زیرا این امر از مبتلا شدن افراد به بیماری جلوگیری می کند.

از نقاط ضعف لامپ ماوراء بنفش می توان به عدم توانایی آن در حذف مواد آلرژی زا، گرد و غبار و دود سیگار اشاره نمود.

فیلتر هگا دستگاه تصفیه هوا

این فیلتر قابلیت جذب اکثر گازها را دارا می باشد، فیلتر های هگا از جنس پوشش کربن هستند که نسبت به فیلتر های کربن فعال کارایی بیشتری دارند.

فیلتر نانو پلاسما دستگاه تصفیه هوا

فیلتر نانو با استفاده از تکنولوژی نانو توانایی جذب الکتریکی ذرات آلرژی زا و دوده هوا را دارا می باشد. ذرات نانو یون هایی، متشکل از مولکول های آب هستند

که به منظور بوزدایی و حذف آلودگی ها، توانایی نفوذ به الیاف پرده ها، مبلمان و همچنین گوشه های اتاق را دارند.

منشأ ذرات نانو از رطوبت مایع شده درونی هوا می باشد، لذا نیازی به منبع آب به منظور تولید ذرات نانو در دستگاه تصفیه کننده هوا نیست.

این ذرات پس از تولید به وسیله مولد به همراه جریان هوا در محیط پراکنده می شوند.

فیلتر یون منفی دستگاه تصفیه هوا

اکثر آلاینده ها و مواد آلرژی زای معلق در هوا دارای بار مثبت بوده و همان طور که از نام یون منفی مشخص است، این یون دارای بار منفی می باشد، که موجب می شود

 جاذبه ای در میان آلاینده های معلق در هوا ایجاد شود، نتیجه این امر افزایش وزن و یکپارچه شدن آلاینده ها و در نهایت خارج شدن از حالت معلق و قرار گیری آن ها بر روی زمین می باشد.

در فضایی مانند جنگل یا کنار رودخانه و روستاها، که انسان احساس طراوت می کند، میزان یون های مثبت و منفی تقریبا برابر است

میزان یون های منفی در روستا ها حدود ۲۰۰۰ تا ۴۰۰۰ یون منفی در سانتی متر مکعب است که این میزان در کوهستان ها به بیش از ۱۰۰۰۰ یون منفی در سانتی متر مکعب می رسد.

لازم به ذکر است که در صورت عدم تولید مرتب یون منفی این آلاینده های حجیم، می توانند دوباره به هوا باز گردند.

از مزایای فیلتر یون منفی می توان موارد زیر را نام برد:

• جلوگیری از پیر شدن سلول های بدن
• دارای اثر جوان کنندگی
• رفع خستگی بدن و افزایش سوخت و ساز آن
• تلطیف هوا
• به عنوان داروی ضد افسردگی در درمان اختلالات عاطفی فصلی
• حذف ذرات تا ۰٫۰۱ میکرون
• ضدعفونی ویروس و باکتری موجود در محیط

از نقاط ضعف فیلتر یون منفی می توان به تولید گاز ازن اشاره نمود زیرا وجود غلظت بالای گاز ازن در محیط موجب سوزش گلو می شود.

فیلتر های انتخابی دستگاه تصفیه هوا

بهترین دستگاه تصفیه هوا در کنار فیلتر های یاد شده بر حسب شرایط، فیلتر انتخابی به آن اضافه می شود تا با توجه به محیطی که دستگاه تصفیه هوا خانگی در آن قرار دارد، فیلتراسیون با کیفیت بهتری صورت پذیرد.

از جمله این فیلتر ها در دستگاه تصفیه هوا می توان،فیلتر های فرمالدئید، شن های زرد، آنفولانزای انسانی، لژیونلا و ضد آلرژی را نام برد. که در زیر به شرح هر یک از آن ها می پردازیم.

 فرمالدئید دستگاه تصفیه هوا

فیلتر فرمالدئید در دستگاه تصفیه هوای خانگی یک گاز شیمیایی بدون رنگ با بوی تند است که قادر به حذف ترکیبات عالی و سرب از محیط می باشد.

شن های زرد دستگاه تصفیه هوا

این فیلتر در دستگاه تصفیه هوای خانگی تا ۹۸ درصد ریزگرد ها و گرد و غبار های محیط را حذف می کند، علاوه بر این فیلتر شن های زرد موجب از بین رفتن ترکیبات اکسید سولفور و اکسید نیتروژن از محیط می شوند.

آنفولانزای انسانی دستگاه تصفیه هوا

فیلتر آنفولانزای انسانی، ذرات آلرژی زا و ویروس سرما خوردگی را در اطراف دستگاه تصفیه هوای خانگی حذف می کند.

لژیونلا دستگاه تصفیه هوا

این فیلتر توان حذف ویروس لژیونلا را دارد. فیلتر لژیونلا، برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، از جمله کودکان و سالمندان ضروری است.

ضد آلرژی دستگاه تصفیه هوا

فیلتر ضد آلرژی در دستگاه تصفیه هوای خانگی ذرات آلرژی زای موجود در محیط که شامل ساس، کنه و غیره می باشد را حذف می کند. این فیلتر همچنین قابلیت به دام انداختن فیلتر آنفولانزای فصلی را نیز داراد.

ویژگی بهترین دستگاه تصفیه هوای خانگی

امروزه برخی از دستگاه های تصفیه هوا به دلیل دارا بودن برخی ویژگی ها از محبوبیت بیشتری نزد کاربران برخوردار می باشند، از جمله این ویژگی ها می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• دارا بودن نشانگر زمان تعویض فیلتر
• سطح موثر فیلتراسیون بالا
• دارا بودن سنسور های کیفیت هوا

زمان تعویض فیلتر های دستگاه تصفیه هوای خانگی

تمامی فیلترهای دستگاه تصفیه هوای خانگی نیاز به تعویض مداوم ندارند، اما فیلتر های قابل تعویض بهتر است، به صورت سالانه جایگزین شوند.

برخی از دستگاه های تصفیه هوا دارای سنسور برای نمایش زمان تعویض فیلتر ها می باشند و در صورت گرفتگی فیلتر بیش از حد مجاز، آن را بر روی نمایشگر و یا با چراغ نشان می دهند.

فیلترهای اولیه و ثانویه قابلیت شستشو دارند و در صورت گرفتگی می توان آن ها را به صورت دوره ای تمیز کرد.

اما فیلتر کربنی و هپا با توجه به مکانیزم تصفیه آن ها قابلیت شستشو و باد گرفتن را ندارند و باید سالیانه تعویض شوند.

دستگاه تصفیه هوا رطوبت ساز

دستگاه های تصفیه هوا که دارای بخور سردهستند قادر به افزایش رطوبت محیط و کاهش الکتریسیته ساکن می باشند و نحوه استفاده از آن ها به دین صورت است

که با اضافه نمودن آب به محفظه دستگاه تصفیه می توان از آن هم به عنوان دستگاه تصفیه هوا و هم به عنوان رطوبت ساز استفاده نمود.